یادبود
بار دیگر با خبر شدم که یکی از دوستان دوران جوانی‌ام، پروفسور دکتر احمد مهراد در هفتاد و چهار سالگی در 7 دسامبر ۲۰۱۱ در برلین در بیمارستانی درگذشت. او ۱۹۳۸ در بندر انزلی زاده شد و هم‌چون من گیلانی‌تبار و چند سالی از من جهان دیده‌‌تر بود. او در دوران دبیرستان هوادار دکتر مصدق و جنبش ملی گشت و در همان دوران به‌حزب ایران پیوست. او تا پایان زندگانی‌اش به راه دکتر مصدق وفادار ماند و چه در دوران شاه و چه در دوران سیاه جمهوری اسلامی از مبارزه برای تحقق دمکراسی در ایران باز نماند.
مهراد پس از دریافت دیپلم به آلمان آمد و در دانشگاه‌های فرانکفورت و برلین غربی اقتصاد، علوم سیاسی و جامعه‌شناسی تحصیل کرد. او ۱۹۶۹دیپلم در علوم سیاسی را دریافت کرد و ۱۹۷۰ رشته جامعه‌شناسی را به‌پایان رساند و ۱۹۷۴ با موفقیت دکترای خود را دریافت کرد و از ۱۹۷۶ در دانشگاه‌های هانوور و اوسنابروگ آلمان به‌پژوهش درباره ایران، خاورمیانه و سیاست انرژی پرداخت.
من با او در آلمان آشنا شدم و طی سال‌هائی که گه‌گاهی هم‌دیگر را می‌دیدیم، جز صمیمیت و راستی و بی‌غشی از او ندیدم. دکتر مهراد یکی از پر کارترین پژوهش‌گران ایرانی در آلمان بود و بیش از ۴۰ جلد آثار پژوهشی و به‌ویژه در رابطه با ایران و روابط سیاسی ایران و آلمان به زبان آلمانی نگاشته است که برخی از آثار او که در کتاب‌خانه من وجود دارند، عبارتند از:
– ایران در مسیر دیکتاتوری نظامی و مقاومت طی سال‌های ۱۹۲۵ – ۱۹۱۹: سال انتشار ۱۹۷۲
– ایران در آستانه جنگ جهانی دوم: سال انتشار ۱۹۷۸
– تهاجم روس‌های قدیم به طبرستان: سال انتشار ۱۹۸۰
– روابط اقتصادی و بازرگانی میان ایران و امپراتوری سوسیالیستی- ملی آلمان: سال انتشار ۱۹۸۲
– ایران پس از سقوط شاه، حکومت موقت انقلابی بازرگان: سال انتشار ۱۹۸۳
– درباره وضعیت روشنفکران ایرانی: سال انتشار ۱۹۸۵
دکتر مهراد همچنین سلسله کتاب‌هائی را با عنوان پژوهش‌های هانوور درباره خاورمیانه به‌صورت گاه‌نامه انتشار می‌داد که من به ۱۳ جلد از این کتاب‌ها دست‌رسی داشتم و چند جلد از این کتاب‌ها در کتاب‌خانه من هنوز وجود دارند. شوربختانه این کتاب‌ها هنوز به زبان فارسی برگردانده نشده‌اند تا جوانان میهن ما بتوانند از انبوه اسناد و مدارکی بهره گیرند که در این آثار پژوهشی گردآوری شده‌اند.
دکتر مهرداد یکی از آدم‌های بی‌غل و غش، صمیمی و با پشتکاری بود که من با او در آلمان آشنا شدم. او در سفرهائی که پس از انقلاب به ایران می‌کرد، در برخی از مواقع با پذیرفتن خطر برای خود پیام‌ها و اسنادی را از سوی ما به ایران برد و پیام‌ها و اسنادی را از سیاست‌مردان ایران که در اپوزیسیون رژیم جمهوری اسلامی قرار دارند و در حد توانائی خود با این رژیم ضد انسانی مبارزه می‌کنند، برایمان آورد.
در میان آلبوم‌های خود عکسی از او یافتم که متعلق به سال ۱۹۸۸ است و در سفری که نزد من آمده بود، گرفتته شده است. در آن زمان، یعنی 23 سال پیش نه او به مرگ میاندیشید و نه من. در آن زمان که تازه جنگ پایان یافته و فضای سیاسی کشور کمی در حال گشایش بود، در پی یاری رساندن به نیروهای دمکرات در ایران بودیم.
مرگ در غربت دردناک است. درگذشت او را به همسر آلمانی و دخترش، همچنین به خویشاوندان و دوستانش تسلیت میگویم. یادش گرامی باد.
۲۷ دسامبر ۲۰۱۱
مراسم خاک‌سپاری زنده‌یاد پروفسور احمد مهراد فردا، چهارشنبه، ۲۸ دسامبر ۲۰۱۱ ساعت ۱۲ در شهر برلین انجام می‌گیرد.نشانی:
St. Matthäus Friedhof
Großgörschenstraße 12
10829 Berlin[Schöneberg]
Am 28.12.2011, um 12,00
